بسیاری از اوقات برای ما پیش آمده است پس از مراجعه به دندانپزشکی و انجام یک درمان از خود بپرسیم که آیا درمان انجام شده خوب بوده است یا خیر . اصولا" معیارهای یک درمان موفق چیست که بتوانیم به کمک آن در مورد کار پزشک معالجمان قضاوت صحیحی داشته باشیم. در اکثر کتابهای معتبر دندانپزشکی سه اصل کلی بعنوان معیارهای موفق بودن یک درمان عنوان گردیده اند که بیشتر اندیشمندان این حوزه در آن اتفاق نظر دارند. این سه عامل عبارتند از۱ – فانکشن function (امکان جویدن مناسب غذا توسط دندانها و همچنین ادای صحیح کلمات) ۲- زیبایی و٣- حفظ انسج باقی مانده.
1- فانکشن (Function)
همانطور که برای همه ما روشن است وظیفه اصلی دندانها جویدن غذاست. بنابراین اولین هدفی که در انجام درمانهای دندانپزشکی باید تامین گردد امکان جویدن مناسب غذابا حداکثر توان ماضغه می باشد .
خوشبختانه فاکتور فانکشن معیاریست که بیمار به راحتی به محقق شدن یا نشدن آن پی میبرد . یا از آن راضی است و عنوان می کند "بسیار با آنها راحتم و راحت غذا می خورم و صحبت میکنم " وبدین وسیله اظهار خوشحالی و خرسندی می کند و یا ناراضی است و می گوید "مثل سابق نمیتوانم غذا را بجوم، راحت نمی توانم صحبت کنم، در حرکات رو به جلو و طرفین فک تماسهای اضافی دندانها را حس می کنم و بطور کلی در هنگام جویدن راحت نیستم" .تمام این گفته های گله مندانه حاکی از آن است که اصل اول موفقیت درمان، یعنی Function حاصل نشده است.
2- زیبایی (Aesthetic)
عامل مهم دیگر در موفقیت درمانهای دندانپزشکی فاکتور زیبایی می باشد. در اهمیت فاکتور زیبایی بعنوان یک معیار مهم همینقدر می توان گفت که در آخرین تحقیقات زیبایی شناسی ناحیه صورت ,که در ایالت متحده امریکا انجام گرفته است، دندانها در مکان سوم تاثیر گذاری بوده اند . اول چشم، دوم ابرو و سوم دندانها. جالب اینجاست که در این تحقیقات , بینی در مکان چهارم اهمیت ایستاده است . بسیاری از بیمارها از ظاهر دندانهای درمان شده خود اظهار رضایت می کنند. در مقابل بعضی از بیماران عنوان می کنند که دندانهایشان را دوست ندارند و ظاهر دندانهای جدید را نمی پسندند .
باید توجه داشت که ایجاد یک هارمونی کلی زیبایی در ناحیه دهان و دندان به همراه شناخت اجزاء مختلف بازیگر در این هارمونی و همچنین ارتباط آنها با یکدیگر و کل مجموعه نه تنها نیازمند تجربه، هنر و حوصله پزشک معالج می باشد بلکه نیازمند اشراف و آگاهی کامل او از علوم مرتبط با زیبایی ناحیه دهان و دندان نیز می باشد، در غیر این صورت القاء زیبایی با شکست مواجه میشود.
3-حفظ انساج باقیمانده (Tissue preservation)
اهمیت این اصل اگر از دو اصل قبلی بیشتر نباشد کمتر نیست . این فاکتور معمولا از چشم بیماران دور می ماند و یا حداقل برای مدتی نسبتا طولانی بیمار متوجه آن نمیشود و به واسطه همین علت در بعضی موارد مورد کم توجهی پزشک درمانگر نیز قرار میگیرد . این اصل به این معناست که درمانهای دندانپزشکی نباید منافاتی با سلامتی بافتهای مختلف دهانی و دندانی داشته باشند بلکه در حفظ نسوج سالم عمل نمایند. این امر چه در طی درمان و چه در سالهای بعد از آن اهمیت دارد.
بعنوان مثال در یک درمان نامناسب و شتاب زده یک ترمیم ساده (پرکردگی دندان) ممکن است پوسیدگی های باقی مانده ناشی از غفلت پزشک معالج منجر به پیشرفت پوسیدگی و درگیر شدن عصب دندانی در آینده بشود .همچنین عدم رعایت اصول کار در ساخت یک روکش دندانی موجب التهاب و ناراحتی بافت لثه اطراف آن در آینده می گردد و مثالهای نسبتا" زیادی از این دست که از حوصله این خلاصه خارج می باشد .به طور کلی بسیاری از درمانهای نا موفق که نیازبه درمان مجدد پیدا می کنند که متاسفانه تعداد آنها کم نیست, ناشی از عدم توجه به این اصل می باشد .قطعا پزشک معالج شما با تجربه، علم و دلسوزی متعهدانه خود می تواند بیشترین نقش را در برآورده کردن این اصل و جلوگیری از آسیب های احتمالی داشته و اسباب سلامتی نسوج لثه ای و دندانی را فراهم آورد.